Cultureel materialisme

Cultureel materialisme - Marvin Harris
Cultureel materialisme is een antropologisch paradigma dat gebaseerd is op de Marxistische materialistische gedachte. De term "cultureel materialisme", die voor het eerst door Marvin Harris werd gebruikt in zijn boek The Rise of Anthropological Theory (oftewel De opkomst van de antropologische theorie, 1968), is afgeleid van twee Nederlandse woorden: "cultuur" (sociale structuur, taal, wet, godsdienst, politiek, kunst, wetenschap, bijgeloof, enzovoorts) en "materialisme" (materialisme, niet intellect of spiritualiteit, is fundamenteel voor de werkelijkheid). Harris ontwikkelde het cultureel materialisme door ideeën te lenen van bestaande antropologische doctrines, in het bijzonder het Marxistische materialisme.

Cultureel materialisme - Infrastructuur, structuur en superstructuur
Het cultureel materialisme volgt de drie Marxistische niveaus van het cultuurmodel en breidt deze vervolgens uit. Deze drie niveaus zijn: infrastructuur, structuur en superstructuur.

• Infrastructuur -- bevolking, primaire biologische behoeften en bestaansmiddelen (arbeid, materieel, technologie, enzovoorts).
• Structuur -- organisatiepatroon (regering, onderwijs, regulering van productie, enzovoorts).
• Superstructuur -- sociale instellingen (wet, godsdienst, politiek, kunst, wetenschap, bijgeloof, waarden, emoties, tradities, enzovoorts).

Het Marxistisch dialectisch materialisme (concepten en ideeën zijn het resultaat van de materiële toestand) en het Marxistisch historisch materialisme (invloedrijke leden van een maatschappij beheersen de materiële toestand, terwijl de sociale instellingen zijn gestoeld op de materiële toestand) verschillen in enkele opzichten van het cultureel materialisme. Het cultureel materialisme stelt dat de infrastructuur de structuur kan beïnvloeden, terwijl de structuur weinig invloed uitoefent op de infrastructuur. Aan de andere kant stelt het Marxistisch materialisme dat infrastructuur en structuur elkaar beïnvloeden. Een ander verschil tussen Marxistisch en cultureel materialisme is de klassentheorie. Het Marxistisch materialisme gelooft dat sociale veranderingen alleen voordelig zijn voor de heersende klasse (de bourgeoisie), terwijl cultureel materialisten geloven dat sociale veranderingen eveneens voordelig zijn voor de arbeidersklasse (het proletariaat).

Cultureel materialisme - Organisatie, ideologie en symboliek
Het cultureel materialisme probeert de culturele organisatie, ideologie en symboliek te verklaren binnen een materialistisch raamwerk (infrastructuur/structuur/superstructuur). Cultureel materialisten geloven dat de maatschappij zich op een experimentele "trial-and-error" manier ontwikkelt. Als iets niet voordelig is voor het vermogen van een maatschappij om te produceren en/of te reproduceren, of als het leidt tot een overschrijding van acceptabele grenzen, dan zal het volledig uit de samenleving verdwijnen. Daarom moeten wet, regering, godsdienst, gezinswaarden, enzovoorts wel gunstig zijn voor een samenleving, want anders zouden zij niet meer bestaan in die samenleving. Cultureel materialisten negeren "Emic" (de opinie van een samenleving) ten gunste van "Etic" (waarnemingen middels de wetenschappelijke methode).

Cultureel materialisme - Kritiek
Voorstanders van alternatieve antropologische standpunten bekritiseren het cultureel materialisme om verschillende redenen. Marxisten bekritiseren het cultureel materialisme omdat het de invloed van de structuur op de superstructuur negeert. Postmodernisten geloven dat het vertrouwen op "Etic" niet gepast is in culturele studies, omdat de wetenschap slechts een functie van de cultuur is. Idealisten bekritiseren het cultureel materialisme omdat het bepaalde variabelen negeert, zoals genetische factoren. Zij geloven dat "Emic" belangrijker is dan de cultureel materialisten willen toegeven. Tot slot zijn wij van mening dat het materialisme in het algemeen te simplistisch is. We moeten ook intellectuele en geestelijke invloeden op de samenleving in beschouwing nemen. Wij mensen zijn intelligente wezens met geestelijke tendensen die niet alleen met materiële middelen verklaard kunnen worden.

Zoek naar meer!

Pagina vertalingen

Engels (English)   Help dit vertalen