Wat is Marxisme?

QUESTION: Wat is Marxisme?

ANSWER:

Marxisme is een economisch en sociaal systeem dat gebaseerd is op de politieke en economische theorieën van Karl Marx en Friedrich Engels. Er zouden hele boekdelen voor nodig zijn om de volledige implicaties en gevolgen van de Marxistische sociale en economische ideologie uiteen te zetten, maar het Marxisme werd door de Encarta encyclopedie als volgt heel goed samengevat: "Een theorie waarin de klassenstrijd een centraal element is in de analyse van sociale veranderingen in Westerse samenlevingen." Marxisme is de tegenpool van het kapitalisme, wat door Encarta gedefinieerd werd als "een economisch systeem dat gebaseerd is op privébezit van productie- en distributiemiddelen, gekarakteriseerd wordt door een vrije concurrentiemarkt en gemotiveerd wordt door een streven naar winst." Marxisme is het socialistische systeem waarin een gezamenlijk eigenaarschap van productie-, distributie- en ruilmiddelen het overheersende kenmerk is.

In het kapitalisme heeft het proletariaat (de arbeidersklasse of "het volk") volgens het Marxisme maar één eigendom en dat is hun vermogen om te werken; hun eigen arbeid is het enige dat zij kunnen verkopen. Volgens Marx werd een klasse gedefinieerd door de verhouding tussen de leden van die klasse en de productiemiddelen. Hij stelde dat de geschiedenis een chronologie is van klassenstrijd, oorlogen en revoluties. In het kapitalisme, zei Marx verder, ontvangen de arbeiders slechts een minimaal inkomen om hun gezinnen te onderhouden. De arbeider is hierdoor vervreemd geraakt, omdat hij geen invloed heeft op de arbeid of op de goederen die hij produceert. De kapitalisten verkopen dan de goederen die door de arbeiders zijn geproduceerd voor een waarde die gebaseerd is op de arbeid die nodig was om ze te produceren. De meerwaarde is het verschil tussen het loon van de arbeider en de verkoopprijs.

De ellende van het proletariaat wordt dan nog vergroot door economische recessies. Deze recessies ontstaan omdat de arbeidersklasse niet in staat is om alle producten te kopen die zij hebben vervaardigd en de heersende kapitalisten de ongebruikte goederen niet gebruiken. Er moet daarom volgens Marx een proletariaatsrevolutie of socialistische revolutie plaatsvinden, omdat de heersende klasse een dictatorschap oplegt aan het proletariaat. Het communisme is een verdere evolutie van het socialisme: de slogan van de socialist is: "Van ieder naar zijn vermogens, aan ieder naar zijn arbeid". Maar de slogan van de communist gaat nog een stap verder: "Van ieder naar zijn vermogens, aan ieder naar zijn behoeften."

Wat is de Marxistische kijk op godsdienst? Omdat de arbeider onder de kapitalistische regimes mistroostig en vervreemd was, hadden zij godsdienstige overtuigingen nodig. Godsdienst was volgens Marx een reactie op de pijn van het leven, een reactie op het aardse lijden. In "Kritiek op Hegels rechtsfilosofie" (1844) schreef Marx: "Godsdienst is de zucht van het onderdrukte schepsel, het gevoel van een harteloze wereld en de ziel van zielloze omstandigheden." Marx schreef in zijn werk dat de arbeidersklasse, het proletariaat, een waarlijk revolutionaire klasse was, universeel van aard en vertrouwd met een universeel lijden. Hierdoor ontstond een behoefte aan godsdienst.