Filosofie

Filosofie – Enkele definities
Filosofie is “de oudste theoretische discipline die het verlangen en het streven uitdrukt naar kennis en wijsheid.” (Wikipedia)

Of anders gezegd: de filosofie is ”de wetenschap van de begrippen, opgevat als basis van alle andere wetenschappen; wijsbegeerte”, of “denkwijze, opvatting” (vandale.nl).

Epistemologie is “de tak van de filosofie die de aard, oorsprong, voorwaarden voor en reikwijdte van kennis en het weten onderzoekt.” (Wikipedia)

Of anders verwoord: “Wat is de filosofische theorie van kennis?”

Filosofie – Enkele moderne benaderingen
Verschillende levensbeschouwingen volgen verschillende filosofische fundamenten, die gebaseerd zijn op verschillende kennistheorieën. De Joodse, Christelijke en Islamitische filosofische standpunten zijn het bijvoorbeeld vaak met elkaar eens, omdat alle drie wereldbeelden theïstisch zijn; zij aanvaarden het bovennatuurlijke en wonderen. Jodendom, Christendom en Islam gebruiken verder geloof en rede om hun godsdienstige overtuigingen te ondersteunen.

In de afgelopen eeuw werd de Christelijke filosofie hevig aangevallen door de bewering dat deze filosofie “onwetenschappelijk” zou zijn. Maar, het Christelijke wereldbeeld beweert dat de doctrines van God, schepping, “Logos”, ontwerp, doelgerichtheid, recht, moraliteit, orde en leven niet alleen redelijk zijn, maar ook in overeenstemming met de waarnemingen van de wetenschap, de geschiedenis en de persoonlijke ervaring van de mens.

De seculiere filosofie is geworteld in het naturalisme (of materialisme). Naturalisme is de filosofische overtuiging dat de werkelijkheid alleen maar uit materie bestaat en dat alle fenomenen verklaard kunnen worden in termen van natuurlijke oorzaken (bijv. de zwaartekrachtswet). Daarom bestaat het fundament van de seculiere filosofie uit een afwijzing van het bovennatuurlijke. De ontkenning van het bovennatuurlijke en het vertrouwen in de wetenschap als kennisbron maken bepaalde specifieke conclusies over sterfelijkheid, ons verstand/denken en de aard van onze menselijkheid zelf onontkoombaar voor het seculier wereldbeeld.

Net als de seculiere kijk op de filosofie, stelt de Marxistische filosofie dat de materie die wij in de natuur zien alles is wat er bestaat. Deze materialistische interpretatie van de wereld is een essentieel ingrediënt van de Marxistische gedachte. De dialektiek stelt dat er in alles een these (hoe de dingen zijn) en een antithese (een tegenstelling van hoe de dingen zijn) bestaat, en dat deze uiteindelijk zullen botsen. Het gevolg van deze botsing is de synthese, die dan de nieuwe these wordt. Deze nieuwe these zal uiteindelijk een andere antithese aantrekken en een nieuwe synthese voortbrengen. Voor Marxisten is dit idee van dialektisch materialisme het fundament van de evoluerende, filosofische gedachte.

Filosofie – Enkele postmoderne benaderingen
Hoewel er geen enkele coherente postmoderne filosofie bestaat, worden enkele thema's consequent door Postmoderne geleerden geopperd. Een van deze thema's is de ontkenning van universele, objectieve waarheid. Postmodernisten zien de taal van geschreven teksten bovendien door een “deconstructieve” lens; dit betekent dat teksten gelezen worden om subjectieve, verborgen en meervoudige betekenissen te ontdekken. Op deze manier wordt de interpretatie van de tekst door de lezer belangrijker dan de tekst zelf. Net zoals je een persoonlijke mening vormt over dit artikel, construeer je ook je eigen wereld op basis van je cultuur en je ervaringen. Met andere woorden: er bestaat daarbuiten geen “echte wereld”, maar slechts miljarden gevormde “constructies” van de wereld.

De New Age filosofie is geworteld in een hedendaagse kijk op de Oosterse denkwijzen, zoals het Hindoeïsme, Boeddhisme en Taoïsme, en in de Romantische dichters uit de 19e eeuw, zoals Ralph Waldo Emerson, Walt Whitman en Henry David Thoreau. Als zodanig wordt het naturalisme door New Agers afgewezen. Zij zijn op zoek naar een transcendente, spirituele kwaliteit door middel van persoonlijke meditatie en bezinning. De New Age filosofie verwerpt de seculiere en Marxistische posities, omdat dergelijke levensbeschouwingen het bovennatuurlijke en het metafysische ontkennen. Omdat New Agers geloven dat God zich in alles bevindt, en dat alles een onderdeel van God is, moeten zij concluderen dat alles, in wezen, spiritueel is. Dit standpunt leidt ertoe dat de New Ager gelooft dat alle materie beheersd kan worden door een verlicht verstand en dat succes, gezondheid en liefde uiteindelijk het gevolg zijn van “mind over matter” (de overwinning van gedachten op materie).

Filosofie - Conclusie
In tegenstelling tot wat de meeste mensen denken, speelt geloof in elke filosofie een cruciale rol. Daarom moeten we, wanneer we een fundament bouwen voor onze eigen filosofie, extreem zorgvuldig zijn dat we onze positie baseren op de meest redelijke, logische en waarheidsgetrouwe aannames. En in tegenstelling tot wat de meeste mensen geleerd wordt, vereisen de theïstische filosofieën niet meer geloof dan de naturalistische filosofieën. We zouden zelfs kunnen beweren dat er veel meer geloof nodig is om de spontane generatie van leven en de willekeurigheid van de hele natuur te geloven dan in de theïstische doctrines van een Schepper en Zijn schepping. Het fundament van je filosofie is de sleutel tot je volledige wereldbeeld. Uiteindelijk zul je moeten kiezen tussen het aanvaarden van het bovennatuurlijke enerzijds (er is iemand verantwoordelijkheid voor alles wat we zien), of het naturalisme anderzijds (alles wat we zien is verantwoordelijk voor zichzelf). Jouw keuze zal bepalen welke filosofische vooronderstellingen jij zal handhaven in alle facetten van jouw leven.

Leer meer!